جای هیچ بهانه‌ای برای کتاب‌نخوانی نیست

به گزارش ، غلامی‌در ابتدای این برنامه در پاسخ به کاشفی درباره پیوند دروس طلبگی حوزه علمیه اصفهان با نسخ خطی و کتب چاپ سنگی اظهار کرد: انس با کتاب می‌تواند زندگی را شیرین و شیرین تر کند. این توفیق از دوران طفولیت تا مدرسه و دبیرستان و حوزه علمیه اصفهان با من همراه بود. از مقطعی هم نگاه من به کتاب دورتر و تاریخی تر شد.

دلایل علاقمندی مدیرعامل خانه کتاب به نسخ خطی

وی افزود: یکی از دلایل این موضوع راسته بازاری بود که من هر روز باید طی می‌کردم تا به حوزه علمیه اصفهان برسم و با دستفروشی که کتاب‌های چاپ سنگی را می‌فروخت هر روز برخورد می‌کردم و اولین کتابی که از او خریدم مربوط به صرف و نحو عربی بود. این کتاب در من انگیزه زیادی ایجاد کرد تا بررسی‌ها و مطالعات خود در حوزه میراث را بیشتر کنم. این کتاب باعث شد اولین مقاله‌ام را در ۱۷ سالگی درباره نویسنده این اثر بنویسم که در کیهان فرهنگی چاپ شد و انگیزه خوبی برای من شد.

این پژوهشگر و کتابشناس مرکز احیا نسخ خطی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی‌ادامه داد: در حوزه علمیه هم کتاب‌های مرتبطی داشتم و به مرور من اعتیاد خوبی به این حوزه پیدا کردم و زمانی که پس از سال‌ها به قم آمدم، همین مسیر را ادامه دادم و سعی کردم ثابت‌قدم‌تر، حرفه‌ای‌تر و دقیق‌تر باشم.

بیش از ۳۰۰ هزار نسخه خطی را فهرست‌نویسی کرده‌ایم

غلامی‌جلیسه تاکید کرد: حجم قابل توجهی از فرهنگ ما به شکل کتاب‌های خطی و چاپ سنگی نگاشته و منتشر شده و در کتابخانه‌های مختلفی یا کتابخانه‌های شخصی افراد نگهداری می‌شود.   تا به حال بیش از ۳۰۰ هزار نسخه خطی را که در ایران موجود است فهرست‌نویسی کرده‌ایم. تا به حال بزرگان زیادی فهرست کتاب‌های خطی کتابخانه‌های مختلف را به نگارش درآورده اند اما برآورد این است که ما تا به حال یک سوم نسخه‌های خطی موجود در ایران را فهرست‌نویسی کرده ایم. مثلا در کتابخانه ملی حجم قابل توجهی از کتاب‌های خطی فهرست نویسی نشده و سرعت ما نسبت به خرید کتاب یا اهدای آن‌ها و... قابل توجه نیست.

مولف «چاووشی نامه» تصریح کرد: باید اتفاق بزرگی صورت بگیرد تا در وهله اول این نسخه‌ها؛ شناسایی، ساماندهی و دیجیتالی شود و مسیر طولانی پیش روی ما است. ما متاسفانه نیروی انسانی متخصص برای این حوزه را آنچنان که باید نداریم.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: خوشبختانه در چند سال اخیر اتفاقات خوبی در این حوزه افتاد که می‌توانیم به آنها در دنیا فخر بفروشیم. در زمان ریاست حجت الاسلام والمسلمین دکتر رسول جعفریان در کتابخانه مجلس مجموعه ای با نام اختصاری "دنا" دست نوشته‌های نسخه‌های اسلامی‌در ۱۲ جلد منتشر شد که یک فهرست نامگو و مختصر از مجموعه نسخه‌های خطی است که در کتابخانه‌های ایران جای گرفته است. در سالیان بعد این فهرست توسط حجت الاسلام والمسلمین درایتی تالیف و تدوین شد. چند سال بعد توسط خود ایشان مجموعه مفصل تری در ۴۵ مجلد توسط کتابخانه ملی چاپ شد. آثاری که هر کتابخانه مرجعی به آنها نیاز دارد.

دیجیتال سازی ۵۰ هزار عنوان کتاب چاپ سنگی

جلیسه درباره کتاب‌های چاپ سنگی گفت: از سال ۱۳۸۳ در موسسه بیاض کار فهرست نویسی و دیجیتال سازی کتاب‌های سنگی را با یک تیم حرفه ای شروع کردم و این کار هنوز در حال انجام است و کار کتابخانه‌های متعددی در ایران و خارج از ایران را انجام داده ایم. تاکنون چیزی در حدود ۵۰ هزار عنوان کتاب وجود دارد که این رقم یک برآورد تقریبی است. اگر کتابهای چاپ سربی دوره اول و دوم را اضافه کنیم می‌توانیم بگوییم در دوره قاجار قریب به یک صد هزارعنوان کتاب در داخل ایران چاپ و انتشار پیدا کرده است. اگر خارج از ایران را اضافه کنیم، شاید چیزی حدود ۱۰، ۱۵ هزار نسخه به این رقم اضافه شود.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب همچنین در بخش دیگری از سخنانش گفت: خوشبختانه طی دو دهه اخیر رشد خوبی برای استفاده از فناوری برای کتاب و کتابخوانی رخ داده است و شکل جدیدی از مطالعه در فضای مجازی تعریف می‌شود و هر روز شاهد تعریفهای جدیدتری هستیم. وب‌سایت‌هایی که کتاب کاغذی می‌فروشند شرایط خوبی را فراهم کردند که در نقاط مختلف کشور مردم کتابهای مورد علاقه شان را دریافت کنند.

جای هیچ بهانه‌ای برای کتاب‌نخوانی نیست!

وی افزود: اکنون ما وبسایت‌هایی را داریم که ۴۰، ۵۰ هزار کتاب را پوشش می‌دهند در حالی که کمتر کتابفروشی را می‌توانید بیابید که چنین رقمی‌را پوشش بدهند. در کنار این سایت‌ها، وبسایتهایی را داریم که کتابخانه‌های دیجیتال آنلاین دارند و با حق عضویت یا به صورت رایگان، مردم می‌توانند از منابع انبوه آنها استفاده کنند. همچنین اپلیکیشن‌های گوشی‌های هوشمند، همراه ما کتابخانه عظیمی‌را جابجا می‌کنند و این شکل جدید مطالعه و تحقیق و پژوهش، جای هیچ بهانه ای را برای کتاب نخوانی ما باز نمی‌کند! اینها نشان می‌دهد ما آدمهای بهانه جویی برای کتاب نخواندن هستیم!

در عرصه کتاب دیجیتال نوپا هستیم

غلامی‌جلیسه در پاسخ به کاشفی خوانساری درباره آمار کتابهایی که تا به حال فقط در عرصه دیجیتالی منتشر شده اند، تصریح کرد: در جریان نشر امروز ما، رقم این اتفاق آنقدر بالا نیست. ما سال گذشته ۹۰ هزار عنوان کتاب داشته ایم که نیمی‌از آنها چاپ اول بودند اما اگر بخواهیم تعداد کتابهایی را که از این تعداد دیجیتال شده اند بررسی کنیم، به رقم کمتر از یک درصد می‌رسیم و در این زمینه با کشورهایی چون روسیه و آمریکا که سهم کتاب الکترونیکشان ۱۵ تا ۳۰ درصد است، فاصله زیادی داریم و این صنعت در کشور ما بسیار نوپا است. با این حال می‌توانیم به آینده نشر دیجیتال در ایران امیدوار باشیم.

«چشم شب روشن» به تهیه کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت ۲۳ از شبکه چهار سیما روی آنتن می‌رود.